Meşhur Kafkas kahramanı, âlim ve veli. Rusların, Kafkasya’da ortadan kaldırmak istediği İslamiyet’i, tekrar ihya etmek, yaymak için uğraşan, Kafkas-Rus mücadelesinin en unutulmaz siması ve düzenli Rus ordularını dize getiren büyük mücahit. 1212 (m. 1797) senesinde Dağıstan’ın Gimri köyünde doğdu. Babası Muhammed, ona Ali ismini verdi. Küçük yaşta ağır bir hastalığa yakalanan Ali’ye, âdetlerine uyarak, Şâmil ismini de verdiler ve o isimle çağırmaya başladılar.
Küçük yaşından itibaren ilim tahsil edip âlim olması için, zamanın ulemasında okuttular. Şâmil, otuz yaşına kadar; tefsir, hadis, fıkıh gibi zahiri ilimleri, edebiyat, tarih ve fen bilgilerini öğrenerek, büyük bir âlim, gönül sahibi bir veli oldu. Rusların, Kafkasya’daki Müslüman Türkleri esaret altına almak, kalplerindekiimanı söküp atmak ve İslamiyet’i yok etmek için maddî ve manevi bütün güçleri ile uğraştığını görünce, gönlündeki imanın tezahürü olarak cihat aşkıyla ortaya atıldı. Kafkasya’da yaşayan Türkler, onu başlarına İmam, rehber seçtiler. İmam Şâmil, Daha önce Rusların esaretinikabul etmiş kabileleri de saflarına katarak, düzenli küçük bir ordu kurdu. Bu küçük ordusuyla yirmi beş sene, İslamiyet’i yok etmek, Müslümanları kahretmek isteyen Ruslara kan kusturdu. Nice generallerini harp meydanlarında öldürüp, nicelerini de çarlarına karşı küçük düşürdü, onları âciz bıraktı. Kafkasya millî kahramanı Şeyh Şâmil, Mevlânâ Halid-i Bağdadî hazretlerinin talebesidir. 1797’de Dağıstan’da doğdu. İmam Şâmil, boyu iki metreden uzun, geniş omuzlu, pehlivan vücutlu, engin ve sağlam imanlı, dinî ilimlere ve her türlü muharebe sanatına fevkalâde vâkıf, son derece cesur ve çevik müstesna bir zattı. Bir avuç askeri ile 35 sene Rusların koca ordusuna karşı akıl almaz bir mücadele vermiş, Kafkasya’nın istiklâli için çarpışmıştır.
Ömrü, Ruslarla mücadele ile geçti. Sonunda, hile ile oyuna getirdiler. Ruslara esir düştü. 10 sene esir kaldı. Hacca gitmesi için izin verildi. İstanbul’a geldiğinde, halk, kahramanı görmek için yollara döküldü. İstanbul’da bir müddet kaldıktan sonra, Medine-i Münevvere ’ye yerleşip, 17 Şubat 1871 yılında orada vefat etti. Yeri, mekanı, cennet olsun.
