Bayram Ali KAVALCISizlere, İlk defa bu yıl Çaykur tarafından toplatılarak 300 TL. gibi iyi bir fiyatla satın alınıp üretimi yapılan yepyeni bir ürünümüz beyaz çayın öyküsünü yazacağım. Piyasalarda çayın en son tomurcuk filizi olan tanınan beyaz çayla ilgili doğru, yanlış çok farklı yüzlerce yazı ve tanımlamalar yapılmaktadır.
Yıllardır konuşulup fakat prestij çay olarak geçmişte tanıtım amaçlı sembolik üretilen, fakat yıllar sonra Eski Çevre Bakanı, Çaykur Genel Müdürü Sn. İmdat Sütlüoğlu tarafından ilk kez bu yıl üreticilere toplatılarak satın alınıp üretimi yapılan beyaz çayın ne olduğunu sizlere Çaykur`un beyaz çay ile ilgili hazırlamış olduğu üretici ve tüketicileri bilgilendirmek için hazırlamış olduğu beyaz çayın tarihçesi isimli en doğru kaynaktan aktaracağım.
Beyaz çayın tarihçesi MS. 600’lü yıllara dayanır. O dönemde Çin’de tahtta olan Song Hanedanı İmparatoru Hui Zhong, zerafetin zirvesi olarak ilan ettiği beyaz çayın gelişimi için harekete geçmiştir. Beyaz çay, yüzyıllarca Çin dışındaki ülkeler için gizli kalmıştır. Fakat bugün çok üstün kalitesi sebebiyle tüm dünyada araştırılmaya başlanmıştır. Beyaz çayda, kuru çay görünümündeki mükemmellik, demde de devam etmekte, demlemede tat ve aroma mükemmelliğe ulaşmaktadır.
Yine Çin’de Tang Hanedanı döneminde beyaz çay olarak üretilmiş sıkıştırılmış bir çay formundan bahsedilmektedir. Çay tarihinde bu dönemlerde, içeceğin tipi ve çayın hazırlanma şekli bugün bizim alışık olduğumuzdan oldukça farklıydı. Çay yaprakları preslenerek kek şekline getirilir ve preslenmiş çay parçaları, topraktan yapılmış çaydanlıklarda kaynatılarak demlenirdi.Bu özel Tang beyaz çayının hammaddesi, çay sürgünlerinin yeni büyümeğe başladığı ve gümüş iğneye benzer tomurcukların çok olduğu erken ilkbaharda hasat edilirdi. Preslenmiş beyaz çay yapımında, mutlak surette birinci sürgüne ait hammadde kullanılmaktaydı.
Çin’de Song Hanedanı süresince (M.S. 618-907) tüm çay üretimi ve hazırlanma yöntemleri değiştirilmiştir.Çay yaprakları özenle toplandıktan sonra rengini ve tazelik özelliğini koruyabilmek için şoklanmıştır. Yapraklar şoklamadan sonra kurutulmuştur. Nihayi çay, geniş kaselerde rahatça çırpılabilsin diye ince toz şeklinde öğütülmüştür.Bu şekilde ilk çay pudrası üretilmiştir. Bu Song stili çay hazırlama işlemi, Song çay seremonisi diye bilinen estetik seremonide toz çay ve seramik kapların birlikte kullanımını sağlamıştır. Bu dönemde Çin’e giden Japon rahipler, Song usulü çay hazırlamayı öğrenmiş ve ülkelerine döndüklerinde bu alışkanlığı devam ettirmişlerdir. Her ne kadar bu seremoni Çin’de yok olmuş olsa da, bu Song usulü çay geliştirilerek, Japonya’da bugün de sürdürülmekte olan Japon Çay Seremonisine dönüştürülmüştür.
Song Hanedanı süresince birçok beyaz çay çeşidi üretilmiştir. 1101-1125 yıllarında Çin Hükümdarı olan Hui Zhong, en iyi çay çeşidinin beyaz çay olduğuna işaret etmiş ve Song Hanedanı döneminde ‘Palace Jade Sprout’ ve ‘Silver Silk Water Sprout’ gibi birçok beyaz çay çeşidinin gelişimi teşvik edilmiştir.
Beyaz çay üretimi, fazlasıyla emek yoğun bir işti. Önce kültüre alınmış veya yabani çay ocaklarının seçilmiş varyetelerinden erken ilkbaharda beyaz çaya uygun hasat yapılırdı. Çay derhal şoklanır, tomurcuklar seçilir ve dışındaki açılmamış yapraklardan ayrılırdı.Bu özel beyaz çaylar öğütülür, elde edilen gümüşi beyaz pudra, geniş seramik kaselerde çırpılarak Song çay seremonisinde kullanılırdı. Bu beyaz çay pudraları, o dönemde en iyi çırpılmış çay yarışmalarında kullanılırdı.
Beyaz çay, çok yumuşak, tatlı, fındıksı aroması ile leziz, çimensi bir güz lezzetidir.Çok yüksek bir ferahlatma özelliğine sahiptir . Gelelim beyaz çayın sağlığımıza sağladığı onlarca faydalarına. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir, kanserden korur. Erken dönemlerde kansere neden olan hücre mutasyonlarını engeller. Çok yüksek oranda antioksidan içerir. Tansiyon ve kolesterolü düşürür. Virüs ve bakterilere karşı etkisi yeşil çaydan daha kuvvetlidir. Çok düşük oranda kafein içerdiği için, kafeinin zararlı etkilerinden korunmayı sağlar. Zayıflamaya yardımcı olur. Florit içeriği zengin olduğundan dişlerde plak ve çürük oluşmasını önler. Yaşlanma, kırışıklık ve sarkmalara karşı olumlu rol oynar. Kemiklere faydası olur. Osteoporozda faydalıdır. Cildi güzelleştirip ve cild hücrelerini yenilemeyi destekleyici özelliği de vardır. Ayrıca C ve K vitaminlerini de içerir. Sonuç olarak yıllar sonra Karadeniz bölgemizde yaş çay üretimi yapan iki milyona yakın aileye çayda alternatif ve yüksek kar getiren yepyeni bir ürün kazandıran ve şimdi den çay satıcıları tarafından binlerce beyaz çay satın alma talebinde bulunan, siyah çayın, yeni doğan beyaz kardeşini üreticilerin,tüketicilerin ve satıcıların hayatına kazandıran, Çaykur Genel Müdürü Sn. İmdat Sütlüoğlu`na çoktan binlerce tebrik ve dualar gelmeye başladı.
