Çaykur YK Başkanı ve Genel Müdürü Sn. İmdat Sütlüoğlu tarafından Rize’ye getirilen ve iki yıldır, Çaykur Atatürk Çay Araştırma Enstitüsü Bahçesinde yetiştiriliphasadı, Çaykur Genel Müdür Sütlüoğlu tarafından Rize basınının da davet edildiğibir ortamda gerçekleşen hasad işleminin ardından basında yer alan olumlu haberler ve merak edilen şeker otu (Stevia) ile ilgili görüştüğüm çevrem tarafından bu bitki ile ilgili onlarca soruya muhatap olmaktayım.
Bu nedenle, Çaya değil ’de şekerpancarına alternatif bir bitki olanşeker otu (Stevia) ile ilgili, Çaykur Genel Müdürümüz, Çevre Eski Bakanı Sn. İmdat Sütlüoğlu beyin yılda üç defa hasadını Rize basını ile birlikte yapmış olduğu şeker otu ile ilgili açıklamalarını sizlerin bilgisine sunuyorum.
Öncelikle şeker otonun, mikro kılıma olanRize iklimine uygun bir bitki olduğunu açıklamış olalım. Stevia’nin Anavatanı Güney Amerika,Paraguay,Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan, Malezya ve Brezilya'dır. Bu ülkelerin çiftçilerine ekonomik olarak önemli bir gelir getiren tarım bitkilerindendir. Yaş çay gibi bir yılda üç dönem hasadı yapılmaktadır.Şeker otu,stevianıntarlaya dikim aralığı, sıra üzeri 30 cm iki sıra arası 60 cm olmalıdır.
Paraguay Kızılderelileri tarafından "Tatlı ot" ve "Ballı yaprak" ismiyle anılan ve dünyanın onlarca ülkesinde tatlandırıcı olarak kullanılan stevianın sırrını çözmek için, 1931'de Bridel ve Lavieille adında iki Fransız kimyacı bitkinin yapraklarından elde ettikleri ekstre (öz) üzerinde çalışmaya başladı. Onların çalışmaları sonucunda beyaz kristal yapıda ve "Stevioside" adı verilen saf bir ürün elde edildi ve bu maddenin normal rafine şekerden 100 ile 300 kat daha tatlı olduğu fark edildi. Paraguay ve Brezilya'da yüzyıllardan beri tatlandırıcı ve tedavi edici özellikleri nedeniyle kullanılan stevia (şeker bitkisi) , Japonya'da da otuz yılı aşkın bir süredir milyonlarca kişi tarafından tatlandırıcı ve gıda katkısı olarak kullanılmaktadır. Bu bitkiden elde edilen özütün, kan şekerini düzenleyici etkileri olduğu kabul edilmektedir. Stevia'nın insülin duyarlılığını ve hatta salınımını arttırıcı etkilerinin olduğunu gösteren bazı araştırmaların varlığı diyabet tedavisinde kullanımını destekler niteliktedir.
SteviaEkstresi'nin en büyük özelliği bir doğal tatlandırıcı ve diyet gıdası olarak hiç bir şekilde kalori, yağ, sakarin ve toksik maddeler içermemesidir. Su bazlı olarak üretilir ve üretiminde alkol ya da herhangi bir kimyasal madde kullanılmaz. Stevia Ekstresi kandaki şeker düzeyini yükseltmeksizin, şişmanlatmaksızın ve kalori vermeksizin içeceklerinizi veya gıdalarınızı tatlandırır. Şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kabızlık, depresyon ve asabiyete karşı olumlu etkileri vardır. Mide ve bağırsak florasını, asit alkali dengesini korur.
Kurutulmuş haldeki şeker otu yaprakları normal şekerden 10-15 kat daha tatlıdır. İşlenerek toz haline getirilmiş şeker otu normal şekerden 200-300 kat daha tatlıdır. Şeker otu, yapay tatlandırıcıların kullanıldığı diyetlerde, yapay tatlandırıcıların yerine kullanılabilmektedir. Şeker Otu ile birçok yemek, tatlı, pasta pişirilebilmektedir. Şeker Otu 300 C üzerine kadar ısıya dayanabilmektedir Şeker Otunun kalorisi yoktur. Şeker otu kan şekerini arttırmamaktadır. Birçok araştırma yapılmasına rağmen her hangi bir yan etkisine rastlanmamıştır. Tamamlanan iki araştırma sonucuna göre şeker otu dişlere zarar vermemektedir. Taze veya kurutulmuş şeker otu yapraklarını kullanarak bir öz üretebilmek mümkündür. Stevia yan etkileri olmadığı raporlarla kanıtlanan ve yüzyıllardır Paraguay yerlileri tarafından kullanılıp aynı zamanda korunan natürel bir bitkidir. Stevia yaygın bir biçimde 1970 yılından beri Japonya'da kullanılmaya başlanmıştır ve yan etkisi olduğuna dair hiçbir rapor bulunmamaktadır.
Türkiye’de bir kısım alışveriş merkezlerinde işlenmiş olarak satışı kilo bazında 6.00. TL’den yapılan şeker otunun ülkemizde tanınınmış en ünlü baklavacılar tarafından yıllarca kullanıldığı bilinmektedir.
Rize’mizin iklim ve toprağına uyumlu, ekonomik olarak iyi bir getirisi olan bu önemli tarım ürününü Rize’ye kazandırmak için çalışan, Çaykur Genel Müdürümüz Sn. İmdat Sütlüoğlu’nun ileride Rize’ye çayımızla birlikte kazandırmaya çalıştığı şeker otu vesilesiyle, çayı Rize’ye kazandıran Zihni Derin ve Ali Rıza Erten gibi tarih kitaplarında yer alacağını görür gibiyim.
