İstanbul başta olmak üzere bir kısım farklı şehirlerde çok sayıda kişinin ölümü ve zehirlenmesiyle ortaya çıkan ve gerçeğine oranla 300 kat metil alkol bulunan sahte rakı faciası, Türkiye’de alkollü içeceklerle ilgili uygulamaların denetlenmesini gündeme getirmiş oldu.
Alkollü içkilerle ilgili 4733 sayılı yasa çerçevesinde, sahte rakı üreten kişilere 1 yıl ile 3 yıl arasında hapis cezası verilebiliyor. Ancak mahkeme, delillerin yok edilebileceği endişesini taşımadığı durumlarda zanlıları serbest bırakabiliyor. Ölümle sonuçlanan ve halkın sağlığını ciddi manada tehdit eden teşekkül benzeri oluşumlarda ise suçun cezası artabiliyor.
Peki, dünyada alkol ve tütün uygulamaları nasıl? İnternetten araştırdım. Siz değerli okuyucularımın ve ilgilerin bilgilerine sunuyorum.
ABD’de spor yayınlarının tamamında alkollü içki reklamlarının yasaklanması için girişimler başlatılmış. Açık hava konserleri için içki komisyonundan geçici izin almak lazım. Alkol satış yaşı ülke genelinde 21 yaş uygulaması kanunu geçerliliğini koruyor. Reklamlarda ise özendirme yasaktır.
Fransa’da, Gençleri hedef alan reklam uygulamaları konusunda katı yaptırım mekanizmaları var. Gençlere dair organizasyonlarda sponsorlukyasağı bulunuyor. Televizyon ve billboardlarda da alkol ürünlerinin tanıtımı yasak. Spor organizasyonlarında da yasak uygulanıyor. İçki satış yaşı hafif içkiler için 18, diğerleri için 20 yaştır.
Belçika’da Çocuklara yönelik etkinliklerde sponsorluk yasak. Gençleri hedef alan reklamların yapılmamasına özen gösteriliyor. Radyo ve TV’de içki reklamı yasağı var.
Kanada’da Gençlerin katıldığı faaliyetlere sponsorlukta kısmi yasak var. Hem satın alma, hem içme yaşı sınırı 19 dur.
İsveç’ de bu konuda en detaylı yasalara sahip ülkelerden biridir. Alkol reklamı genel olarak yasak olmakla birlikte, bazı içkilerin reklamı yapılabiliyor. Yaş sınırı 18 ancak birçok mekan kendi seçimiyle 20 ya da 23’ ün altındaki müşterilere içki satmama kararı alabiliyor.
Danimarka ‘da Reklamları çocukları hedef alması, sağlığa faydalı olduğunu ya da kullananın fiziksel ve zihinsel kapasitesini artırdığını söylemek yasak. Spor müsabakalarında sponsorluk ya da spor dergilerine reklam vermek yasak.
AB’de çoğunlukla televizyon –radyo-reklamları serbest, spor sponsorlukları yasak. Çocukları hedef alan reklamlar yapmak ya da alkolün sağlıklı, kişilerin zihinsel kapasitelerini artırdığını öne sürmek yasak. Öte yandan AB genelinde çocukların korunması için reklam yasağı talepleri söz konusudur. Kaynak: DSÖ (Yeşilay Cemiyeti Rize Kurucusu b.a.k.)
