Birinci Cihan savaşında 9 Mart 1916 tarihinde Rize, Rusların işgaline uğramış, 2 Mart 1918 de bağımsızlığına kavuşmuştur. Bu süreçte yaşanılan acılar sıkıntılar direnişler hep anlatılmış yazılmıştır. Bu döneme ait arşivimde yer alan bir fotoğraf dikkati çekti. Ta o tarihler Rize sahilinde önünde silindir bulunan bu makineyi araştırmaya koyuldum. Makinenin yol yapımında yolların asfaltlanmasında kullanılan Buhar silindiri olduğunu öğrendim.
Rize’ de eskiler iyi bilir Rus asfaltı deyimi meşhurdur. Bir gün dönemin Rize Valisi Rize ilinin önde gelen isimlerini toplar ve sorar. Rize için bir öneriniz şikayetiniz var mı? Meşhur Kahveci Kürdoğun Şevket atılır “Ruslardan davacıyım” der. Vali “Ruslar ne alaka” der. Şevket Dayı sözünü şöyle tamamlar: “Geldiler yollar yaptılar asfat yaptılar gittiler. Zaman geçti yollar bozuldu. Bi daha gelip bakmadılar”. Şevket dayı burada hizmetin yetersizliğini mizahi dille anlatmıştır.
