Aytekin KALENDERRize'de eski Atatürk Stadı'nın yerine yapılması kararlaştırılan ve 2017 yılının ağustos ayında temeli atılan Rize’nin ilk alışveriş merkezinde çalışmalar bin bir zorluklara rağmen sürüyor.
Bu yazımda; AVM’de yaşanan süreci, bugün gelinen noktayı ve şehre sağlayacağı olumlu ve olumsuz noktalarını değerlendireceğim.
Özellikle ABD, AVM yatırımlarında öncüdür ve 250 bin nüfuslu yerleşim bölgeleri AVM yatırımı yapmaya elverişli olarak görülür. Geniş arsalar üzerine kurulmuş bir veya iki katlı yapılarında “market”, ”yapı market” gibi bölümler ana binadan bağımsız konumlanır. Yerleşim merkezlerinin dışında konumlanmasına dikkat ettikleri bu büyük merkezlerin yanı sıra, şehir merkezleri içerisinde de az sayıda AVM vardır.
Avrupa’da ise 'departman store' geleneği vardır. O da alışverişin yoğun olduğu 15-20 bin metrekarenin içine sıkıştırılmış bir satış yöntemidir.
Türkiye’deki AVM yatırımlarının durumuna gelince, ülkemizin oldukça başarılı olduğu görülüyor. Avrupa ülkelerinin pek çoğu bu konuda gerimizde kaldığı belirtiliyor.
2018’de İngiltere’de düzenlenen ve mimari projesiyle en iyi alışveriş merkezi tasarımı ödülü alan Rize Şimal AVM’de inşaat çalışmaları sona yaklaşırken dış cephe kaplaması da tamamlandı ve çevre düzenleme çalışmaları başladı. İçerisinde 30 bin metrekare kullanılabilir alanda 65 bin metre kare otoparkıyla bin 512 araç kapasiteli üç katlı otopark yer alacak. Rize Şimal AVM'de mağazalara yer teslimi yapılmaya başlandı.
Yaklaşık 700 kişiye istihdam sağlaması planlanan AVM'nin içerisinde dünyaca ünlü markaların yer alacağı öğrenilirken, sinema, yeme-içme bölümü, mağazalar ve çocuklar için alanlar da yer alacak.
Kabul edelim ya da etmeyelim AVM’ler artık şehirler için olmazsa olmaz. Şehirlerin gelişmişlikleri artık AVM’lerle eş değer olarak gösteriliyor.
Rize’de AVM çalışmaları yapımından bugüne kadar tartışıldı. Gerek yeri gerek yapım süresi ve şehre katacakları, götürecekleriyle hep konuşuldu. 'Orada olsun, burada olsun' derken zaten 7-8 yıl geçmişti. AVM için en iyi konum hal ve sanayinin olduğu veya ÇAYKUR Ana Tamir'in olduğu alandı. Bu alan değerlendirilmiş olsa AVM transit geçene de hitap ederdi. O bölge Rize'nin turizm, eğlence kültür ve sanat alanı olarak düzenlenebilirdi.
'Keşke'lerle vakit kaybetmeden gerçeği konuşmaya başlayalım. AVM 2021 yazına kalmadan açılacak. Peki açıldığında bu güzel şehri neler bekliyor.
AVM’NİN ARTILARI
-Artık Rizelilerin bir çoğu zaman geçirmek, alışveriş için Kemalpaşa’daki İstanbul Bazaar ya da Trabzon Forum’a gitmeyecek.
- AVM’de yaklaşık 700 kişiye doğrudan 2 bine yakın kişide dolaylı olarak bu iş yerinin açılmasıyla istihdam sağlanacak.
- Bir çok ulusal mağaza ve temsilcileri Rize’yi ziyaret edecek burada konaklayıp, buradaki hizmetlerden zaman zaman yararlanacak.
- Alışveriş tutkunları için birçok ünlü mağaza hemen yanı başlarına gelecek.
- Rize şehir merkezindeki kira fiyatları bir nebze de olsa gerileyecek.
- Üniversite öğrencilerinin Rize tercihlerinde önemli bir etken olacak.
- Az da olsa turizm için Rize’ye gelenler bir artı oluşturacak.
- Tüketiciler için modern dizayn edilmiş mağazalarda daha rahat ve güvenli alışveriş yaparak, vakit geçirme şansı doğacak.
- AVM belli dönemlerde düzenlenen ucuzluklar, özel sergi ve günler, fuarlar, konserler ve spor gösterileriyle de şehrin sosyal yönü gelişecektir.
AVM’NİN EKSİLERİ
-Yer seçimi. Şehrin içinde binaların yoğunluğu olduğu bu bölge her açıdan sıkıntılara gebe. İki ana yolun ortasında. Şehrin ortasında kocaman bir beton bina. Şehrin genişlemesi ve yayılmasına katkı yapmayacak bir bölgede.
- Trafik sorunu. Zaten içinden çıkılmayan yolları olan o bölge, Salarha Tüneli ve ardından AVM’nin açılmasıyla vah vah vah…. Planlanan yollar var da henüz hareket yok. Daha AVM girişindeki kamulaştırmalar bile yapılamamış diye biliyorum.
- Paramız daha çok il dışına gidecek. AVM’nin hemen yanı başımızda olmasıyla yerel esnaftan alınan bir çok hizmet artık AVM’den alınmaya başlayacak. Zaten çok yağmur yağan bir kentte yaşıyoruz, zaman geçirmek için kapalı ve geniş ortamlara ihtiyaç var. Hem bu eksikliği hemde tüketimi artıracak AVM. Bununla birlikte Rize’de kazanılan para daha çok büyük kurumsal mağazaların kasasına girecek.
-İhtiyaç dışı tüketim artacak. AVM’ler gelir dağılımlarının bozulmasında da önemli bir etken olarak gösteriliyor. İhtiyaç dışı tüketimi teşvik eden faaliyetlere ev sahipliği yapan bu alanlar, taksit olanaklarının vazgeçilmez cazibesiyle birleştiği anda, lüzumsuz alışverişin önünü açıyor. Şehirdeki geleneksel pazar alışverişinde olumsuz etkiler oluşturan bir yaşam biçimini desteklerken diğer taraftan çevrede yaşanan kent yapılaşmasının ve günlük yaşam alışkanlıklarımızın da olumsuz biçimde değişmesine neden oluyor. Özetle, daha az sosyalleşiyoruz, daha çok para harcıyoruz, hem bizler hem de çocuklarımız kapitalist düzenin para tuzakları ile sürekli iç içe yaşamak durumunda bırakılıyoruz.
- Esnaf ve sanatkarı olumsuz etkileyecek. AVM, farklı iş kollarındaki küçük esnafın kepenk kapaması ve zarar uğramasında en önemli sebeplerden birisi olarak gösteriliyor.
