Mısır tahıllar içerisinde güneş enerjisini en iyi kullanan ve birim alandan en fazla kuru madde üreten bir bitkidir. Ülkemiz tarımında önemli bir yere sahiptir. Her türlü bitki ile münavebeye girer. Kendisinden sonra ekilen bitkinin verimi genellikle münavebeye giren diğer tahıllara göre daha yüksektir. Üretilen mısır insan gıdası hayvan yemi ve endüstride çok sayıda üretimin hammaddesidir. Ülkemizde hayvancılığın gelişmesine parelel olarak artan karma yem talebi sonucunda yurtiçi talep karşılanamamaktadır.
Günümüzde üretimi yapılan hibrit çeşitler ilk olarak Amerika’da yapılan ıslah çalışmaları sonucunda elde edilmiş ve 1800’lü yıllarda Avrupa’ya Güney Amerika’ya Afrika’ya ve Avustralya’ya götürülmüştür.
Ülkemiz mısır üretim alanı 570-600 bin hektar arasında değişmektedir. Bu üretim alanının %50-60`ında hibrit tohum kullanılmaktadır. Yıllık üretim ise yaklaşık 2.5 milyon ton civarındadır. Ülkemizde hemen hemen tüm bölgelerde az yada çok mısır üretilmektedir. Ancak üretimin en fazla yapıldığı bölgeler Karadeniz Akdeniz Marmara ve Ege Bölgesi dir Üretimdeki artışa rağmen Ülkemizde mısır üretimi ihtiyaca cevap vermemektedir.
Ülkemizde Kamu kuruluşlarınca öteden beri yürütülen ıslah tohumluk üretimi faaliyetlerine 1984 yılında özel sektör kuruluşlarıda katılmıştır. Bugün itibarıyla yüzlerce hibrit mısır çeşidi üretilerek piyasaya sunulmaktadır. Çeşit sayısının çokluğu mısır üreticilerine seçim şansı yaratmaktadır. Farklı bölgelerdeki tüm üreticiler için en uygun olarak tanımlanabilecek tek bir çeşit söz konusu olamaz. Her üretici kendi koşullarına uyan en iyi çeşidi seçmek durumundadır. Çeşit seçiminde olgunlaşma süresi koçan özelliği yatmaya hastalık ve zararlılara soğuk ve sıcağa dayanıklılık ekim sıklığına tepki ve verim gibi faktörler dikkate alınmalıdır.
Toprak İstekleri
Mısır tarımı için en uygun toprak tipi su tutma kapasitesi besin maddesi depolaması işlenme kolaylığı iyi drenaj ve havalanma özelliği dolayısıyla siltli-killi topraklardır. Bunun yanında sahip olduğu dezavantajları en aza indirmek avantajları iyi değerlendirmek ve gerekli iyileştirme uygulamalarını yapmak koşuluyla diğer toprak tiplerinde de mısır tarımı yapılabiliri.
İklim İstekleri
Mısır ılıman ve tropik bölgelerde tarımı yapılan bir bitkidir. Mısır bitkisinin en iyi geliştiği bölgeler en az 120 donsuz güne ve ortalama 2100-2200 Günlük Gelişme Derecesine sahip yörelerdir. Suyun bol ve sıcaklığın ılıman olduğu iklimlerinde en yüksek verim düzeylerine ulaşılır. Mısır bitkisi 10-11 oC ‘de çimlenmeye başlayabilir. Toprak sıcaklığı 5-10 cm derinlikte 15 oC’ye ulaştığı zaman çimlenme hızlanır. Mısır bir sıcak iklim bitkisi olmasına rağmen aşırı sıcaklık isteyen bitki değildir. 38 oC’nin üzerinde bir kaç gün devam eden sıcaklıklar bitkiye zarar verir. Mısır bitkisinin sıcak gecelerde iyi geliştiği sanılmakla birlikte sıcak ve rutubetli gecelerde iyi bir gelişme görülmez. Genel olarak mısır için en uygun koşulların soğuk geceler güneşli günler ve orta sıcaklık olduğu söylenebilir.
Toprak Hazırlığı
Mısır tanesi ılık tavlı iyi havalandırılmış tane ile temas edecek kadar ufalanmış topraklarda kolay çimlenir. Bunları sağlamak için toprak 15-20 cm derinlikte işlenmelidir. Ana ürün tarımında bir önceki bitki artıklarının gömülüp çürümesi ve kış yağışlarının daha iyi depo edilebilmesi için ilk sürümün sonbaharda yapılması iyi olur. Sonbaharda veya ilkbaharda yapılan bu ilk sürümden sonra diskaro ve tırmıkla toprak işlenir. Ufalanması sağlanır. Toprakta tavın kaçmaması için sürgü çekilir. İkinci ürün tarımında üretim sezonun kısa havanın sıcak ve nisbi nemin düşük olmasından dolayı toprak hazırlığının çabuk tamamlanması tarla tavının kaçırılmadan ekim yapılması gerekir.
Mısır ekiminde önemli konular ekim zamanı ekim derinliği ve ekim sıklığıdır. Ana ürün mısır tarımında toprak sıcaklığı en az 10 C derece olduğunda ekim yapılabilir. En ideal ekim zamanı toprak sıcaklığının 13-15 C derece olduğu zamandır. Ana üründe en ideal ekim zamanı bölgemiz için uzun yıllar iklim ortalamalarına göre Nisan ayının ortalarıdır. İkinci üründe ise buğday hasadından sonra Haziran ayı sonu gibi ekim yapılmalıdır. Ekim derinliği toprak tipine nem ve sıcaklığa bağlı olarak değişmekle beraber 5-6 cm. olmalıdır.
Ekim Sıklığı: En uygun ekim sıklığı kullanılan çeşide ekim zamanına yetiştirme amacına yükseltiye iklime sulama miktarına ve toprağın durumuna göre değişir. Sık dikim koçan bağlamayan bitki sayısını ve yatmayı arttırır tane/sap oranını düşürebilir. Ayrıca sık dikim yapılan tarlada bitkinin su ve gübre gereksinimi artar. Çok seyrek ekim ise birim alandan alınan ürün miktarının azalmasına neden olur.
Bitki sıklığı çeşide göre sıra üzeri 18-25 cm sıra arası 70 cm. olacak şekilde ayarlanmalıdır. Serpme ekimlerde ve ikinci ürün anıza ekimlerde % 10 kadar fazla tohum atılmalıdır.
Bakım
Mısır bitkisinde sulama gübreleme hastalık ve zararlılarla mücadele dışında önemli diğer bir bakım işlemi yabancı ot kontrolüdür. Mısır bitkisinde ilk 3-5 hafta yabancı ot kontrolu bakımından kritik bir dönemdir. Araştırma sonuçları boyu 15-20 cm’e ulaşan yabancı otların mısır verimini olumsuz etkilediğini ortaya koymaktadır.
Bitkiler 10-15 cm boya ulaşınca seyreltme yapılır. Seyreltme sırasında ilk çapa uygulanmalı . İkinci çapa bitkiler 40-50 cm boya ulaştığında boğaz doldurma ve azotlu gübre verme döneminde yapılmalıdır.
Gübreleme
Mısır verimli topraklarda daha iyi yetiştiği için toprak dengeli bir şekilde gübrelenmelidir. Gübrelemede toprak tahlili yaptırmak esastır . Eğer toprak tahlili yapılmamışsa ; Dekara 20-25 kg saf azot 8-10 kg saf fosfor verilmelidir.
Azotlu gübrenin yarısı Fosforlu gübrenin ise tamamı ekimle birlikte Azotlu gübrenin kalan diğer yarısı bitkiler 40 cm boylandığında gübreli çapa makinesi ile toprağa verilebilir.
Sulama
Mısır bitkisi yılın en sıcak döneminde yetişen bir bitki olduğundan su tüketimi fazladır. Ancak bunun yanında mısır tarla bitkileri arasında suyu en etkili kullanan yani birim su ile en fazla kuru madde üreten bir bitkidir.
İyi bir verim için değişen toprak yapısına göre 3-4 kez sulama yapılmalıdır. Birinci sulama bitkiler 40 cm ye ulaştığında azotlu gübrelemeyi takiben yapılmalıdır. Mısırın suya en hassa olduğu dönemler tepe püskülü çıkarmadan bir hafta önce ile çiçeklenme dönemi ve süt olum dönemidir.
Mısır zararlıları içerisinde ise Bozkurt mısır maymuncuğu mısır kurdu koçan kurdu sayılabilir.
Hasat Harman
Mısırda hasat olgunluğu tanelerdeki nem oranı ölçülerek tayin edilir. Nem ölçme olanağının olmadığı durumlarda olgunluk tanedeki değişim gözlenerek anlaşılmaya çalışılır. Hasat koçan kavuzunun kuruyup mısır tanesinin sertleştiği normal rengini aldığı tanenin sömeğe bağlandığı yerde siyah leke oluştuğu zaman yapılmalıdır. Mısır hasat ve harmanında kullanılmak üzere mısır hasat tablalı biçerdöver mısır hasadı için ayarlanmış tahıl biçerdöveri ve koçan toplayıcı makineler mevcuttur. Makineli hasadın mümkün olmadığı durumlarda koçan kabukları elle soyulup koçanlar toplanır tane nemi düşünceye kadar serende veya açıkta kurutulur taneleri taneleme makinesi ile ayrılır. Uzun süreli depolama için mısır ürününde rutubet oranı % 13`e düşürülmelidir. Şayet rutubetli bir şekilde depolama yapılırsa kızışma ve küflenme ile üründe zararlar meydana gelecektir.Hasat sonrası kurutma koçanların serende kurutulması suni kurutucularda tanenin kurutulması yada düz bir zeminde güneş altında koçan veya tanenin kurutulması şeklinde olabilir.
MISIR YETİŞTİRİCİLERİNE UYARILAR
-Mısır tarımında erken ekim yapmak iyi ve uygun tohumluk seçmek çeşide uygun bitki sıklığında yetiştirmek yüksek verim elde etmenin ilk şartıdır.
-Mısır Toprakta su göllenmelerine karşı hassas olup drenajı iyi havadar topraklar tercih edilmelidir.
-Bitki sıklığının artması tepe püskülü ve koçan püskülü çıkışını engeller bu durum tane oranının azalmasına olgunlaşmanın gecikmesine yol açar.
-Tepe püskülü ve tozlanma dönemini içeren çiçeklenme döneminde meydana gelecek su açığı koçanda tane sayısının azalmasına yol açarak büyük ölçüde verim azalışına neden olur.
-Sabahın erken saatlerinde mısır yapraklarında rulo halinde kıvrılma görülürse mısır hemen sulanmalıdır.
-Döllenme sonrası veya süt olumda koçan üstü aksamının kesilmesi verimde sırasıyla % 33 % 27 azalmaya neden olur.
( Güncellendi 2022 )
