İklim İstekleri
Elma ılıman, özellikle soğuk ılıman iklim meyvesidir. Genellikle dünyada 30°-50° enlemlerde yetişmektedir. Türkiye’de Ege Bölgesi’nde 500 metre . Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin sıcak ve kurak yerlerindeki 800 metreden daha yukarı yerlerde yetişmektedir. Yüksek ışık yoğunluğu elmada çok iyi renk oluşumunu sağlar. Elma ağacı düşük sıcaklıkların olduğu sert kışlara dayanıklıdır. Kış dinlenmesi sırasında odun kısımları -35°C ile –40°C’ a, açmış çiçekler –2.2°C ile –2.3°C ve küçük meyveler ise –1.1°C ile –2.2°C’a dayanırlar
Elma kış dinlenmesine en fazla ihtiyaç duyan meyve türüdür. Yapılan denemelerde elmaların soğuklama ihtiyacını karşılayabilmesi için + 7.2°C’nin altında çeşitlere bağlı olarak 2322-3648 saat kalması gerekir. 0°C!nin altında ise 1081-2094 saat soğuklamaya ihtiyacı vardır. Yetersiz soğuklama sonucu çiçeklerin bir kısmı ölür, geriye kalan çiçeklerin açılması da normale göre hem daha geç, hem de düzensiz olur. Böylece geç açan çiçekler döllenme yetersizliği nedeni ile dökülür. Soğuklamasını giderememiş elma ağaçlarında yaprak gözleri sürmez ve ağaç çıplak kalır. Elma yüksek yaz sıcağından da hoşlanmaz. Sıcaklık 40°C’nin üzerine çıktığı zaman büyüme durur, daha yüksek sıcaklıklarda ise zararlanma görülmeye başlar.
Toprak İstekleri
Elma genellikle bir çok toprak tiplerinde başarılı sonuç verir. Bahçe kurulacak yerin alt toprak yapısı önemlidir. Alt toprak, bitki kökleri hiçbir zaman su içinde kalmayacak ve köklerin yayılmasını kolaylaştıracak şekilde drene edilmelidir. Sert ve suyu tutan alt toprak gelişmeye engel olur, ağacın büyümesini ve ömrünü olumsuz yönde etkiler. En iyisi alt toprağın çakıllı-tınlı olmasıdır. Toprak derinliğinin 2 metre veya daha fazla olması istenir. Elma yetiştiriciliği için en iyi topraklar optimal olarak 6.0-6.5 pH ve içerisinde normal kireci ve yeteri kadar humus ve nemi bulunan tınlı, tınlı-kumlu veya kumlu-tınlı geçirgen topraklardır.
Seyreltme
Bakımlı bir meyve bahçesinde hava şartları da iyi gittiği zaman meyve yükü fazla olur. Çiçek ve meyve seyreltmesi dışında budama ile çiçek gözlerinin bir kısmı atıldığı için dolaylı bir meyve seyreltmesi yöntemidir. Meyve seyreltme; meyve iriliği, meyve rengi ve kalitesine etki yapar. Elle seyreltmede her huzmede bulunan 5 çiçeğin ortada bulunan kral meyve dışındakilerin tümü kopartılır. Ancak çok kuvvetli vejetatif gelişme gösteren Starking Delicious, Golden Delicious Mutsu gibi elmalarda , huzmede bir yerine iki meyve bırakılabilir. Ancak Starkrimson delicious ve Starkspur Golden Delicious gibi yarı bodur çeşitlerde bir huzmede birden çok meyve bırakılmaz.
Dikim Planlaması Ve Uygulama
İklim ve toprak şartlarının irdelenmesinden sonra, belirlenen alanda elma bahçesi kurulmasına karar verilirse uygulamaya geçmeden önce kağıt üzerinde planlama yapılır. Planlama kapsamında;
1- Dikim yapılacak arazinin krokisi ve bu kroki içinde su kaynağının yeri
2- Su kaynağının yerine ve pozisyonuna göre arazinin genel meyil şekli ve düzeyi, tesviye gereği tesviye alanları ve noktaları.
3- Su kaynağının yerine ve arazinin konumuna göre uygun sulama istikametlerine uygun dikim istikametleri,
4- Dikim istikametlerine uygun dikim şekilleri (kare, dikdörtgen, satranç kontur, üçgen )
5- Dikilecek kültür çeşidine, anaç karakterine göre verilecek aralık ve mesafelerin tespiti ve ana çeşitler ile dölleyici çeşitlerin dağılım yerleri bu plan içinde gösterilmeli ve işaretlenmelidir.
Dikim
Fidan dikiminde birkaç hafta önce fidan dikim çukurları 60 cm derinlik ve 60 cm genişlikte açılmalı, çukurdan çıkan alt ve üst toprak çukur kenarına ayrı ayrı yığılmalıdır. Üstten çıkan toprak 1/2 oranında yanmış ahır gübresi ile karıştırılarak, çukurun yarısına kadar doldurulur. Geri kalan kısım 5-6 kürek iyi yanmış hayvan gübresi ile karıştırılarak fidan dikim zamanına kadar muhafaza edilir. Fidanın dikiminden önce saçak traşı yapılmalıdır. Kök budamasında yara almış saçakların sağlam noktasından kesilmesi aşırı uzamış kök ve saçakların dikim çukuruna rahat oturacak şekilde kısaltılmalıdır. Dikim derinliği için en önemli ölçü, fidan aşı noktasının üst toprak yüzeyinden 4 parmak kadar yukarıda olması gerekir. Bu ölçülere göre , çukurun fidan dikim derinliği ayarlanır. Fidanın oturtulduğu saçak bölgesinden itibaren toprağın üst yüzeyine kadar daha önce hazırlanmış (harç-toprak) karışımı ile doldurulur. Dikim esnasında çukura atılan birkaç kürek topraktan sonra el veya ayakla hafifçe bastırılarak toprak oturtulur. Dikimi tamamlanan fidana can suyu verilir.
Elma Faydaları Nelerdir?
Elma kabuğunda bulunan triterpenoids maddesi kanser hücrelerinin çoğalmasını engelleyici özelliktedir.
Kalın bağırsak kanseri, karaciğer kanseri, göğüs kanserine yönelik koruyucu özelliği elma kabuğundaki triterpenoids adlı maddeden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Elma suyu, kötü kolesterolün oksidasyonunu engellemesinin yanında vücudu sigara gibi zararlardan temizleme özeliği de vardır.
İngiltere`de yapılan bir araştırmaya göre her gün düzenli elma yiyenlerin yemeyenlere göre kalp krizi riskinin daha düşük olduğu görülmüştür.
Alzheimer hastalığına karşı yararlı bir besindir. Elmadaki quercetin adli antioksidanın C vitaminine nazaran beyin hücrelerinin olası hasarlara karşı direncini çok daha iyi koruduğu belirtilmektedir.
Massachusetts Lowell Üniversitesinde yapılan araştırmada günde iki bardak elma suyunun içilmesinin Alzheimer`in meydana gelmesini geciktireceği tespiti yapılmıştır.
Diğer meyve ve sebzelere göre elma daha fazla quercetin içerir. quercetin en fazla elma kabuğunda yeralir.
Kırmızı elmalar genel olarak sarı veya yeşil elmalara göre daha fazla antioksidan içerir.
Almanya`da yapılan bir araştırmaya göre elma suyunda bulunan polyphenole kansere ve damar sertliğine karşı koruyucu olduğu belirtilmiştir.
Taze elma suyunun cilde sürülmesi dokuları sağlamlaştırır.
Mide mukozasını güçlendirici etkisi elma yararları arasındadır.
Toksinlerin atılmasında yardımcıdır.
Kan şekeri düzeyi ve yüksek tansiyon için olumlu etkinliktedir.
Bağırsakları temizleyici etkisi elmanın faydaları arasında yer alır.
Kolesterol ve yağın vücutta birikmesini önleyici özelliktedir. Elmada bulunan petkin zararlı kolesterolü düşürücü etkiye sahiptir.
İçerdiği organik asitlerle mide, beyin, karaciğere yararlıdır.
( Güncellendi 2022 )
