Ihlamur (Tilia platyhyllos)
Bitki özellikleri: Anadolu’da çeşitli ıhlamur ağacı türleri vardır. Bu türlerden tedavi amaçlı kullanılan ikisi özellikle kuzey Anadolu dağlarında yetişir. Bunlar küçük yapraklı ıhlamur (Tilia cordata) ve büyük yapraklı ıhlamur (Tilia platyhyllos) türleridir. Bu türlerin dışındakilerin tedavi edici özelliği daha zayıftır. Boyları 20-30 metreye kadar ulaşabilir. Büyüklüğü 5-10 cm arasında değişen yaprakları genellikle yürek şeklinde ve çarpık kenarları dişli ve uzun saplıdır. Sarkık çiçek demetleri sarımsı bir renge ve karakteristik bir kokuya sahiptir. Çok geç açan bu çiçekler (Haziran-Temmuz) kurutularak çay gibi içilir.
Toplama ve hazırlama
Çiçeklenmeden sonraki en geç dördüncü güne kadar çiçekler ve çiçek sapındaki uzun yapraklar öğlen saatlerinde toplanmalıdır. Bu koşullarda toplanan çiçek ve yapraklar etkinliklerinin doruğuna ulaşmışlardır. Büyük eleklerin üstüne serilerek gölgede kurutulmalıdır. Kuruduktan sonra ince kıyılıp hava almayan kaplarda saklanır. Aksi halde kokusunu ve etkinliğini yitirir. Ülkemizde ıhlamur bütün olarak ve açıkta satışa sunulur. Bu uygulama tümüyle yanlıştır.
Kullanım alanları
Ihlamur çayı öncelikle organizmanın savunma gücünü arttırarak ateşli soğuk algınlıklarının kısa sürede savuşturulmasını sağlar. Bu tür hastalıkların tedavisinde gerekli olan terlemeyi başlatıcı özelliği ile ünlüdür. Ateşli hastalıklara karşı ıhlamur çayı ile aspirin birlikte kullanıldığında genelde antibiyotiklere ihtiyaç kalmadığı görülecektir. Bu yolla çocuklar da tedavi edilebilir. Yağışlı ve soğuk havalarda dışarıda dolaşmak zorunda olan kişiler ertesi gün hastalanmamak için akşamları 1-2 bardak ıhlamur çayı içmeyi ihmal etmemelidirler. Grip salgını zamanlarında da bu yöntem ailece uygulanmalıdır.
Hoş kokulu ıhlamurun içine biraz bal karıştırılarak daha da güzelleştirilebilir. Ihlamur çayı öksürük ve bronşite karşı da başarıyla kullanılabilir. Ihlamurun tedavi edici özelliği uygun bitkilerle karıştırılarak öncelikle organizmayı güçlendirici olarak ve soğuk algınlıklarında kullanıldığında daha da artacaktır. Özellikle kış aylarında ıhlamurun sıkça kullanılması çok yararlı olur.
Güzel kokulu çiçeklerinden dolayı ve bir gölge ağacı olarak yetiştirilir. Doğramacılıkta kıymetli olan beyaz ve hafif bir odun verir. Ihlamur kabuğundaki lifler ip ve kaba dokumalarda kullanılır. Çiçek durumları tıbbi olarak kullanılır. Ihlamur çiçeği yatıştırıcı idrar verici ve balgam söktürücü olarak çay halinde kullanılır. Ihlamur çiçeği banyosunun da yatıştırıcı bir özelliği vardır.
Morfolojik özellikleri
Tepe seyrek geniş ve yuvarlakçadır. Yaşlı gövdeler koyu renkte kabaca yırtılmış kazık kök güçlü yan kökler uzun yeni sürgünler önceleri tüylü parlak zeytin yeşili ya da kızıl kahve rengindedir. Yapraklar 6-12 cm uzunlukta çarpık yumurta ya da yuvarlakça yürek biçiminde kenarları düzenli ve keskin dişli ucu sivri üst yüzü koyu yeşil bütün yüzde ya da damarlar üzerinde sade ya da beze tüyler bulunur. Alt yüzü mavimsi yeşil tüylü ya da çıplaktır. Damar açılarında beyaz tüyler bulunur. Yaprak sapı 2-5 cm uzunlukta tüylüdür. Yapraklar sonbahar’da altın sarısı bir renk alır. Çiçekler sarımsı beyaz renkte olup 3-17 çiçekli sarkık yalancı şemsiye kuruluşunda kuruluşlar yeni sürgünlerin yaprak koltuklarında bulunur. Çanaklar 5 parçalı uzunca yumurta biçiminde kenarları uca doğru tüylüdür. Taçlar ters uzunca yumurta biçiminde olup 5-12 cm uzunluktadır. Meyve yuvarlakça odunlaşmış sert kabuklu olup kabuk üzerinde 4-5 tane uzunca çıkıntı bulunur. Tohumu koyu boz kahverenginde yumurta biçiminde çenekler el görünüşünde uzunca ve sivri dilimlere ayrılmıştır.
Ekolojik özellikleri
Haziran sonu – Temmuz başında çiçek açar. Tohum olgunluğu Eylül-Ekim aylarıdır. Büyümesi çabuktur. Filizlenme gücü yüksektir. Işık ağacıdır. Sıcaklık isteği nispeten fazladır. Derin serin yumuşak besin ve madence zengin ılımlı humuslu toprakları sever. Kireçli topraklarda da yetişmektedir. Tuzlu topraklardan kaçınır. Donlara ve kuraklığa karşı duyarlıdır. Güçlü kazık kök yapar sığ ve fakir topraklarda kuvvetli yan kökler geliştirir kuvvetli kök sürgünü verir.
Kullanımı
Orta ve Güney Avrupa anavatanıdır. Ender olarak yaban olarak da bulunur. Bulvar ve parkların ağaçlandırılmasında kullanılan bir ağaçtır.
Dağılımı
Türkiye`de Rize Trabzon Artvin ve Çanakkale civarında doğal olarak bulunur.
Yurdumuzda Marmara ve Doğu Karadeniz Bölgeleri‘nde bol miktarda yetişen ıhlamurun çiçek yaprak kabuk ve ağacından faydalanılıyor. Hoş kokulu bir bitki olan ıhlamur aynı zamanda iyi bir ev ilacı. Kurutulmuş ıhlamur yaprakları çiçekleriyle birlikte kaynatılarak yapılan hoş kokulu içecek sinirleri yatıştırır bağırsak kurdunu düşürür bağırsak sancısını giderir öksürüğü keser damar tıkanıklığını açar gribi iyileştirir hazımsızlığa karşı kullanılır mide üşütmesini ve uykusuzluğu giderir. Ihlamur ayrıca idrar söktürücü terletici yatıştırıcı göğüs yumuşatıcı özelliğe de sahiptir. Ihlamur çiçeği balla karıştırılıp içilirse mide ülserine iyi gelir. Kan dolaşımını düzenler...
Ihlamurun içinde uçucu yağ tanen şeker C ve P vitamini reçine ve enzimler de bulunuyor. Mide şikayeti olanlar ıhlamuru tek başına kaynatıp içerse hazmı kolaylaştırır. Bunun yanı sıra ıhlamurun içine biraz kekik nane ve rezene katıp kaynatıp içerseniz hem mide yanmalarına hem de kusma türü rahatsızlıklara iyi gelir.
Bunların yanında ıhlamur kan dolaşımını düzenler. Kabızlıkta da ıhlamurdan yararlanabilirsiniz. Kramplar için de ıhlamurun iyi bir ilaç olduğunu unutmamalısınız. Sabah aç karnına içilmeye devam edilen ıhlamur zayıflamak isteyenlere bu hususta yardımcı olur. Ihlamurun migren için de birebir olduğu bilinir. Ancak ıhlamuru uzun süre ve fazla miktarda kullandığınızda kalbinize zarar verebileceğini de unutmamalısınız!
Strese karşı ıhlamur çayı
İçine çok az karanfil atarsanız hem güzel bir tat elde etmiş olursunuz hem de sizi sakinleştiren etkisini arttırırsınız.
Grip ve nezle ye ıhlamur
Bu tür hastalıklarda ıhlamur sadece terlemeyi sağlayarak değil aynı zamanda vücudun direncini de artırarak tedaviye yardımcı olur.
Güzellik için ıhlamur
Göz çapaklanmalarında ıhlamuru kaynatın ve süzün. Pamuk yardımı ile gözlerinize kompres yapın. Hem çapaklanmaları önleyecektir hem de gözünüzü dinlendirecektir. Gözlerinize kompres yaparken gözünüzü kapatmayı unutmayın.
Kullanım şekilleri
- Ihlamur çayı: Terletici olarak 1 tatlı kaşığı dolusu ince kıyılmış bitki 1 bardak kaynatılmış suya atılır. 1-2 dakika kaynatılır. 5-10 dakika demlendikten sonra süzülür. Biraz bal ile tatlandırılarak sıcak içilmelidir.
- 1 bardak su kaynatılır. 1 tutam ıhlamur çiçeği konur. 10 dakika bekletilir. Günde 2-4 bardak içilir. İçindeki saponin maddesi sebebiyle balgam söktürücü ve göğsü yumuşatıcıdır.
- Eşit miktarda ıhlamur hlamur nedir-Ihlamur yetiştiriciliği...murver çiçeği papatya karıştırılır. 2 tatlı kaşığı 2 su bardağı kaynatılan suya atılır. 1-2 dakika kaynatılır. 5-10 dakika dinlendirilir. Sıcak olarak 1 çay bardağı içilir.
- Ihlamur İhlamur nedir-Ihlamur yetiştiriciliği... Kuşburnu Papatya Nane ve Hatmi eşit oranda ince kıyılmış olarak karıştırılır. 1 tatlı kaşığı dolusu ince kıyılmış bitki 1 bardak kaynatılmış suya atılır.1-2 dakika kaynatılır. 5-10 dakika demlendirilir. Sonra süzülür. Biraz bal ile tatlandırılarak sıcak içilmelidir.
- Ihlamur çiçekleri ve portakal yaprakları kaynatılıp çay gibi içilirse sinir hastalıklarında öksürük yaralar migren ve sinirsel kusmalara faydalıdır.
- Ihlamur mide salgısını arttırarak hazmı kolaylaştırır. İçine süzme bal ve süt ile karıştırılırsa mide ülserine iyi gelir.
- Kabuklar kaynatıldığı zaman safra salgısını uyararak hazımsızlık vakalarında iyileşme sağlar. Yarım avuç dövülmüş ağaç kabuğunu bir litre kaynayan suya atın. 2-3 dakika kaynatın. 5-10 dakika dinlendirin. Günde bir fincan için. Dıştan yanıklara karşı suyunu pansuman olarak kullanılır. Kabuklarda müsilaj maddesi taşıdıklarından hafif müshildirler.
- 4 bardak suya 40 gr ıhlamur ağacı kabukları yaprak ve çiçekleri konur. Su 1Ihlamur nedir-Ihlamur yetiştiriciliği...5 bardak kalana kadar kaynatılır. Yemek aralarında 1 fincan soğuk ve sıcak olarak içilir 10- 20 günlük kürler yapılır.2-4 yıl devam edilir.
- Saç dökülmesini önlemek için ıhlamur suyu ile masaj yapılır.
- Burkulma ve ezilmeden dolayı olan ağrılar da ıhlamur pansumanı yapılır.
- Baş ağrısı için ıhlamur çiçeği lavanta çiçeği melisa kediotu kökü eşit olarak karıştırılır. Bir bardak kaynar suya bir tutam konur 5 dakika demlenir günde 1 kere bir fincan içilir.
* Yaprakları zeytinyağı ile birlikte dövülerek elde edilen merhemi deri üstü yaralarına yanıklarına enfeksiyonlarına sürerek çabuk iyileşmesi sağlanır.
Midenin dostu ıhlamur Ihlamurun içinde uçucu yağ tanen şeker C ve P vitamini reçine ve enzimler bulunduğunu açıklayan uzmanlar ıhlamurla ilgili şunları söylüyor: "Ihlamur tek başına kaynatılıp içildiğinde; mide şikayeti olanlarda hazmı kolaylaştırır. Bunun yanı sıra ıhlamurun içine biraz kekik nane ve rezene katarak kaynatıp bu karışımı içerseniz hem mide yanmalarına hem de kusma türü rahatsızlıklara iyi gelir. Cildinizde leke mi var? Hemen ıhlamuru suda iyice kaynatıp soğutun. Sonra bu sıvıyı lekelere sürün faydasını göreceksiniz. Aynı şekilde elde edeceğiniz ıhlamurla kırışıklıklara masaj yaparsanız iyi sonuç alırsınız. Strese karşı ıhlamur çayı iyi gelir. İçine çok az karanfil atarsanız hem güzel bir tat elde etmiş olursunuz hem de sizi sakinleştiren etkisini artırırsınız. Grip ve nezle olunca ıhlamuru içmekte büyük yarar vardır.
Faydaları
- Kanı temizler ve kan dolaşımını düzenler kansızlığa kalp çarpıntısına ve karaciğer zaafiyatine iyi gelir. Enfaktüse faydalıdır.
- Damar kireçlenmesinde damar tıkanıklıklarında faydalıdır.
- İdrar arttırıcı özelliği vardır böbrek ve mesaneyi temizler. Böbrek taşlarının düşmesine yardım eder.
- Sinirleri kuvvetlendirerek her türlü sinir bozukluklarını giderir. Yatıştırıcı ve uyutucudur. Vücuda rahatlık verir. Spazm gidericidir.
- Balgam söktürücüdür göğsü yumuşatır terletici ateş düşürücü etkisi vardır. Gribal enfeksiyonlarda etkilidir. Astıma bronşite iyi gelir. Öksürüğü keser.
- Mide salgısını arttırır. Mide ülseri için oldukça faydalıdır balla karıştırılarak içilir. Mide bağırsak gazlarını giderir.
- Kabızlığı giderir baş ağrısı ve dönmelerini iyi gelir migren tedavisinde kullanılır sara hastalığına faydalıdır.
- Burkulma ve ezilmelerden kaynaklanan ağrıları dindirir. Yanıklara iyi gelir. Apse ve çıbanların tedavisinde iltihapları kurutmada kullanılır. Bulantıyı giderir.
- Ihlamur ağacının kabuğu dekoksikasyon yapılarak yatıştırıcı safra söktürücü olarak kullanılır. Kabuklardan hazırlanan merhem yara iyileşmesinde kullanılır. Ihlamur ağacının kabuğunun altındaki lifler toplanır dövülerek hamur haline getirilir. Bu hamur yaraların tedavisinde kullanılır.
- Ihlamur çayı göz banyosu içinde kullanılır. Gözdeki kızarıklığı alır.
- Cilde güzellik verir. Çilleri giderir. Çiçeklerinden elde edilen su yüze sürülür. Yüzdeki ergenlik çıbanlarını yok eder. Saç dökülmesini önler.
- Çocuklar banyo yaptırılırsa iyi gelir.
Uyarı: Daima taze kullanılmalı bekletildiğinde içindeki aktif maddeler kaybolur.
( Güncellendi 2022 )
