Siyasi iktidarın sistem içi açıkları giderme adına attığı kaçak önleyici adımlar, sistem dışını büyüttüğü gibi, sistem içinde kalanı da daha çok zora sokuyor.
Kaçak önleyici yöntemler nedeniyle orta ölçekli kurumlar, küçük esnaf neredeyse yok olmakla karşı karşıya ve devlet kurumlarına olan borçları sürekli artıyor.
Özelde çalışanların işçilik ,sigorta, vergi gibi maliyetleri had safhaya çıkmış durumda ve işverenler bu yüklerin altından kalkamıyor. Çalışanlar da mağdur. Bu durum iş yerlerinde huzur bırakmamış. Çalışanlar hak arama adına birçok sektörde işverenleriyle mahkemelik. Mahkemeler, işveren aleyhine karar vermeye ayarlı ve sonuçta batmakta olan bir şirketin devreden çıkmasının ötesinde ele bir şey geçmiyor.
Artık içinde bulunulan durum nedeniyle birçok sektörde faaliyet gösteren işveren konumundaki hiç kimse iş yapmak istemiyor. Parasını korumak isteyen müteşebbisler her şeyini nakde çevirip faize yatırıyor ve “Artık kafam rahat, devlet kapımda değil, çalışanım, borcum harcım yok vs” diyerek herkese bu yolu tavsiye ediyor.
Piyasalar, orta halli ve küçük esnafı aradan çıkarıyor ve yerlerini zincir kuruluşlara bırakıyor. Sadece yiyecek, içecek, eğlence sektörü genişliyor ve bu sektörde çalışan binlerce kişinin de hiçbir sosyal güvencesi yok. Devlet, bu sektörün önünü açmakla yerli, yabancı turizmin gelişmesinden medet umuyor ve bu yerlerde sistem dışı çalışmalara göz yumuyor.
Yaşanan bu tablolar karşısında meslek odaları, esnaf kuruluşları vs kılını bile kıpırdatmıyor. Bunların hiçbirinin sorunları raporlaştıran, çözüm önerileri sunan bir çalışması yok. Hemen hepsi koltuklarını korumak ve kendi işlerini kovalamak derdinde.
İktidar, bu konularda bir şeyler yapmazsa çok değil bir kaç yıl içinde yüzbinlerce esnaf geride borç yığını bırakarak piyasadan silinecek.
Öncelikle, sistem içini sıkmaktan, (daha iyi bir denetim ağı kurma adına) sistem içinde olanlara yüklenmekten vazgeçmeli. Onların maliyet yükünü azaltmalı, ödenemeyen devlet ve banka borçlarına, kredilerine çareler düşünmeli ve sistem dışı çalışmayı zorunlu hale getiren uygulamalardan kaçınmalı.
Yetkililer, iş hayatının gerçeklerini öğrenmek için istatistiklere başvurmak yerine, esnafın, orta ölçekli kuruluşların, müteşebbislerin,toplumun sesine kulak vermeli, onları dinlemeli, onların sorunlarını çözücü çalışmalara yönelmeli.
Bu konularda çalışmaları elbet sadece iktidara bırakmamalı. Bilhassa diğer siyasi partiler ve STK’lar, Meslek Odaları, Esnaf kuruluşları, Sendikalar da bu sorunların üzerine eğilmeli, teklifler sunmalı, çözüm yolları üretmeli.
Sistem çöktükten sonra kimin iktidarda olduğunun hiçbir önemi kalmaz.. Olan hepimize olur...
