Rize eski ve yeni yer adları
Yıl 1913, Bir kararla değişen
Mahalle ve köylerin eski ismini öğren!
Menfaatin icabı değişikliği yapan
Ecdadını unutma istikbale bakarken!
Trabzon'un kazası, ‘Atina, ‘Viçe’, ‘Rize’
Bunları yazışımız, garip gelmesin size
Telaffuzu dahi zor, asırlık karyeleri
Yeni isimleriyle gerek var, bilmemize
Rize bir kaza idi, vardı üç nahiyesi
Kura-ı Seba idi, İkizdere ilçesi
Kalkandere bilinir, ‘Karadere’ namıyla
Elzemdir Çayeli'nin, ‘Mapavrı’ bilinmesi
’Viçe’ oldu Fındıklı, ‘Atina’ oldu Pazar
Pazar'ın nahiyesi, sadece tek Hemşin var
Ardeşen bir beldeydi, Pazar'ın içersinde
Çamlıhemşin beldeydi, büyüktü Hemşin kadar
Yeni isim verilmiş karye olan her yere
Önce sıra verelim mahalle ve köylere
Sonradan ilçe olan Derepazarı gibi
Önceden belde idi Güneysu, İyidere
Bağdatlı, Portakallık biliniyordu ‘Haldoz’
Balsu'nun ismi ‘Canco’, Değirmendere ‘Pindoz’
Pilavdağı, Kambursırt; ikisiydi ’İksenit’
Kaplıca ‘Büyük Samrı’, Dağsu idi ‘Carıhoz’
Kavaklı'ydı ‘Kamenit’, Çorapçılar ‘Sırahoz’
Paşakuyu ‘Kaluhten’, Yağlıtaş ‘Kangalınoz’
Kale, Müftü, Yeniköy aynı adla anılır
Şimdi Hamzabey olmuş ‘Humrik’ ile ‘Ramanoz’
Atmeydanı ‘Vonit’ ti, Çamlıbel'di ‘Haçenoz’
Pehlivan ‘Peripoli’, Fener'in ismi ‘Hurtoz’
Piriçelebi ile Eminettin aynıdır
Mermerdelen'in ismi, bilinir ‘Kamaşinoz’
Tophane ‘Pabik’ idi, Gülbahar'dı Kuvaroz’
Ekmekçiler'in ismi, bilinir ‘Arkılıkoz’
Reşadiye ‘Roşi’'ydı, İslampaşa'ydı ‘Humrik’
Camiönü ‘Arkotıl’, Halatçılar ‘Filiboz’
Mahallelerden sonra, köylerden edelim söz
Küçükköy ‘Küçük Samrı’, Gölgeli idi ‘Setroz’
Karasu, Karayemiş, Anbarlık değişmemiş
Kırklartepe ‘Kandava’, Camidağı ‘Mağaloz’
Kasarcılar ismi, ‘Salaruha Atyanoz’
Güneşli köyü ‘Kapnes’, Yemişlik ‘Serandenoz’
Üçkaya ‘Uma Tohlı’, Ortapazar'dı ‘Uma’
Beştepe köyü ‘Kofin’, Kendirli idi ‘Ğoloz’
Köprülü köyü ‘Fosa’, Kokulukaya ‘Lıkoz’
Azaklıhoca ‘Sıkrık’, Selimiye ‘Ğılıçoz’
Çiftekavak bilinir, ‘Ağalınoz-u İslam’
Bildircin köyü ‘Hanis’, Müderrisler ‘İvaroz’
’Sinekli’ Düzköy,’Sağur’,’Kışlak’ Küçükköy ‘Konyat’
Güzelköy köyü ‘Harvel’, Yolüstü köyü ‘Tarkat’
Sütlüce köyü ‘Aron’, Pazarköy'dü ‘Mişona’
Pehlivantaşı köyü, eskidendi ‘Canbolat’
Soğukçeşme'ydi ‘Hohol’, Taşköprü'ydü ‘Lestengoz’
Tuğlalı ‘Mahanca’'ydı, Uzunköy köyü ‘Rados’
Elmalı'ydı ‘Kaçaran’, Kireçhane'ydi ‘Fatla’
Topkaya ‘Filargoz’ du, Alipaşa ‘Savalos’
Küçükçayır'dı ‘Andon’, Taşlıdere ‘Askoroz’
Kömürcüler'di ‘Singaz’, Üzümlü'ydü ‘Holitoz’
Zincirliköprü köyü, eskindendi ‘Kaçeran’
Muradiye ‘Ruspa’ ydı, Yiğitler’di ‘Ahincoz’
Akarsu'yla Pekmezli, biliniyordu ‘Ğutoz’
Kocatepe ‘Apiça’, Çiftekavak ‘Ağraloz’
Ketenli'ydi ‘Ayancos’, Dağınıksu'ydu ‘Godri’
Gündoğdu, Hamidiye, ikisi ‘Mirakaloz’
Veliköy idi ‘Vela’, Akpınar'dı ‘Kalamoz’
Söğütlü köyü ‘Raşot’, Balıkçılar ‘Hamalyoz’
’Aytonos Çıkara’ ydı, Bozukkale'nin ismi
Taşpınar ‘Concik’ idi, Taşlık'tı ‘Kuzandonoz’
Adacami köyüyle, Yenicami ‘Kuriloz’
Taşcami'yle beraber Selamet köyü ‘Kanboz’
’Gürgen’ köyünün ismi, kayıtlarda aynıdır
Tepecik ‘Vonit-i Rum’, İslâhiye ‘Kasatoz’
Kiremitköy ‘Kalharaf’, Dumankaya ‘Puluhoz’
Ulucami ‘Hazavit’, Küçükcami'ydi ‘Veroz’
’Singaz’ diye anılır, Tepebaşı, Yeşilyurt
Ortaköy, Kibledağı, ikisi birden ‘Setoz’
Şimdi Derepazarı, eski ismi ‘Filandoz’
Bahattinpaşa ‘Hama’, Tersane ‘Mağalaroz’
Çeşmeköy idi ‘Muskas’, Eriklimanı ‘Malpet’
Uzunkaya'ydı ‘Ruspa’, Bürücek'ti ‘Akatoz’
Sandıktaş köyü ‘Hancı’, Yanıktaş'tı ‘Argaloz’
Kirazdağı köyünün ismiydi ‘Şimadiyoz’
Maltepe'nin ismi ‘Hos’, Çukurlu köyü ‘Çaklı’
Çalışkanlar olmuştu,r eski ‘Lazkozderalkoz’
Çiftlik köyü ‘Zavendik’, Yaylacılar ‘Kalikoz’
Sariyer ‘Masen’ idi, Taşhane'ydi ‘Salandoz’
Üstüpiler ‘Liparit’, Subaşı'ydı ‘Kolica’
Fethiye ‘Aspet’ idi, Hazar idi ‘Mashandoz’
Köşklü iki bölgeydi, ‘Lazlar’ ile ‘Varatlar’
Kalecik ‘Mavrant’ idi Sarayköy'dü ‘Çiklenar’
Denizgören köyünün ismiydi ‘Ğuncivanoz’
Fıçıtaşı ‘Botrozkom’, Çanakçeşme ‘Kaluklar’
İnci köyünü aynen, bildirmek uygun düşer
Geçitli'ydi ‘Tavranoz’, Dülgerli idi ‘Maşer’
Ormanlı köyü ‘Patır’, Çağlayan köyü ‘Vandrı’
Yumurtatepe ‘Arev’, Kuruköy idi ‘Çiller’
’Andıra’ şimdi oldu; Kayabaşı, Hurmalık
Çayırlı köyü ‘Silyan’, Kızıltoprak'tı ‘Tonik’
Hüseyinhoca köyü, eskidendi ‘Suvarma’
Fındıklı ‘Apancene’, Dilsizdağı ‘Taserik’
’Basalet’ denen yerde, Aksu ve Tatlısu var
’Kapnes’ olmuş Dağdibi, ‘Tulon’ olmuş Taşçılar
’Toğli’ nin yeni ismi Medrese mahallesi
Soğuksu ‘Andıra’ ydı, Yolbaşı ise ‘Seftar’
’Kura-i Seba’ dağlık, uzak kalır denize
Güneyce idi ‘Varda’, Rüzgârlı idi ‘Mize’
Kirazlık köyü Manle’, Şimşirli köyü ‘Komes’
Ilıca köyü ‘Vane’, Demirkapı ‘Homeze’
‘Veliköy’ dü eskiden, Dereköy'le Yağcılar
’Çohçer’ bilinen yerde Sivrikaya, Çamlık var
Gökyayla ‘Kabahor’ du, Çağrankaya ‘Kafkame’
Cevizlik ‘Plakorum’, aynıdır ‘Tulumpınar’
Dünyada balı ile ‘Anzer’ meşhurdur, inan
’Kapse’ ihlamur ile ibaret Ayvalık’tan
Bakırköy ‘Kalyav idi, Tozköy ise ‘Mahura’
Yerelma'ydı ‘Cevatoz’, Meşeköy idi ‘Petran’
Yetimhoca, Ortaköy, Başköy ‘Cimil’ e gider
’Haya’ 'ydı, Eskice ve Çataltepe olan yer
Gürdere'ydi ‘Ethone’, Diktaş köyü ‘İksenit’
Ballıköy, Çiçekliköy, Köseli köyü ‘Anzer’
Çayeli ‘Mapavri’ ydi, Rize'nin nahiyesi
Aynı adları taşır ‘Yaka’ ve ‘Sırt’ karyesi
Gürgenli köyü ‘Haytef’, Çukurluhoca ‘Babik
’Komika Zancel’ olmuş Taşhane mahallesi
Değişen isimleri saymak gerekiyor tam
Armutlu'ydu ‘Ahıyoz’, Demirhısar'dı ‘Perkam’
Buzlupınar ‘Kominos’, Çataldere ‘Hahunç"tu
Büyükköy, Leroz ‘Mervan’, İncesu ‘Mağribudam’
Madenköy ‘Latom’ idi, Yenipazar ‘Murseva’
Yanıkdağ idi ‘Havya’, Caferpaşa ‘Canceva’
Ormanlık köyü ‘Çutins’, Uzundere ‘Berastan’
’Raşot’ tu Karaağaç, Şairler'di ‘Maryeva’
Kaptanpaşa ‘Mesahor’, Yeşiltepe'ydi ‘Tulnos’
Musadağı ‘Aprik’ ti, Aşıklar'dı ‘Asrifos’
Eskipazar geçmişte bilinir ‘Halotena’
Yenice ‘Bilahor’ du, İncesirt' ti ‘Aytoros’
Büyük Taşhane ‘Zancel’, Sabuncular ‘Kuvaroz’
Limanköy'dü ‘Arkotil’, Sefalıköy'dü ‘Miloz’
Başköy ‘Hemşinbaş’ idi, Haremtepe ‘Çaçeva’
Çataklıhoca köyü bilinirdi ‘Kavalyoz’
Bunları öğrenmeye elbet gerekmez okul
’Galata Kuvalyoz’ u git Yalı'da ara bul
Sarısu ‘Musavrı’ydı, Beyazsu da ‘Bodolya’
Yamaç köyü ‘Çikaron’, Kesmetaş idi ‘Mamul’
’Ardişen’ Düz mahalle, bağlıydı ‘Atina' ya
’Ğere’" Işıklı oldu, ‘Dutxe’ dönmüş Tunca'ya
’Ortaköy’ aynı kalmış, ‘Zğemi’ Durakköy'e
’Salınköy’ Armağanköy, Okurdile’ Yayla'ya
Yeniyol ‘Oce’ idi, Akkaya ‘Pelergivat’
Cami mahallesiyle Kahveciler'di ‘Sıyat’
Pirinçlik köyü olmuş, ‘Sifat’ bilinen karye
Yamaçdere'ydi ‘Bakoz’, Bayırcık'tı ‘Yanivat’
’Cibistanı’ Kavaklı, ‘Ağvan’ dı Seslikaya
’Zğemi’ ayrılıyor; ‘Ulya’ ile ‘Sufla’ ya
Duygulu'ydu ‘Tolikçet’, Elmalık'tı ‘Kuvancar’
’Mutafi’ Gündoğan'a ‘Şangül’ se Doğanay'a
Pazar idi ‘Atina’, Hisarlı'ydı ‘Kukulat’
Balıkçı köyü ‘Zelek’, Sivrikale ‘Tordovat’
’Noğadixa’ karyesi, şimdiki Cumhuriyet
Örnek köyüydü ‘Venek’, Kuzeyca'ydı ‘Surmenat’
Yemişliköy ‘İlastas’, Irmakköy Mamaçivat’
Derebaşı ‘Çukita’, Akmescit'ti ‘Cacivat’
Elmalıköy ‘Kuzika’, Darılı'ydı ‘Aranaş’
Dernekköy ‘Koskanivat’, Derinsu köyü ‘Zağnat’
Dağdibi köyü ‘Msulet’, Akbucak'tı ‘Mermanat’
Uğrak köyüydü ‘Çingit’, Merdivenli'ydi ‘Melyat’
Boğazlı ‘Cigetore’, Şehitlik idi ‘Haku’
Kesikköprü ‘Hudisa’, Tütüncüler'di ‘Talvat’
Yavuzköy'dü ‘Nohlapsu’, Subaşı'ydı ‘Haçapit’
Bucak köyü ‘Açaba’, Güneyköy'dü ‘Avramit’
Zafer mahallesiyle Kırazlık idi ‘Bulep’
Ortayol'du ‘Meleskur’, Soğuksu'ydu ‘Şileyit’
Şimdi Handağı olan ‘Dadivat’ karyesi var
Kocaköprü'ydü ‘Hotri’, Aktaş köyüydü ‘Hunar’
’Kemer’ aynen kalmıştır, ‘Hançkun’ olmuş Alçılı
’Apso’ olmuş Suçatı, ‘Lamgo’ da Yücehisar
Fındıklı idi Viçe, ‘Merkez’ idi ‘Filora’
Yeni mahalle ‘Baçva’, değişmemişti ‘Hara’
Sulak'la İhlamurlu biliniyordu ‘Zogo’
Meyvalı idi ‘Canpet’, Kıyıcık'tı ‘Mashora’
’Manastır’ dı eskiden Hürriyet mahallesi
’Abu Hemşin’ anılır, şimdi Aslanderesi
Çağlayan köyü ise bilinir ‘Abui Ulya’
’Abu Sufla’ okunur Aksu'nun şeceresi
’Demilor’, ‘Yeniköy’ ün adları aynı kalmış
’Sumle’ bilinen karye, Sümer adını almış
Çınarlı köyü olmuş, ‘Çurçeve’ denilen yer
’Pishala’ ysa Arılı köyü diye ün salmış
’Zuğa Hemşin’ bilinen beldede birkaç köy var
Ortaköy, Ortayayla, Sıraköy ve Ortaklar
’Nefsi Zuğa’ karyesi olmuştur Çamlıtepe
Hemşin'in hudutları uzar Başköy'e kadar
‘Tezina’ Akyamaç'a, ‘Sanova’ Nurluca'ya
’Tepan’ Bilenköy olmuş, ‘Ğomlo’ olmuş Yaltkaya
’Sağırlı’ dönüşmüştür Hilal mahallesine
’Bodullu’ Mutlu olmuş, isim yok ‘Badara’ ya
Çamlıhemşin'in ismi bilinir ‘Viçe’ diye
’Canadobra’ dönüşmüş Aşağı Şimşirli’ye
’Kolona’ Zilkale'ye, ‘Hemşin Başortaklar' a
’Varoş’ Yazlıkköyü’ne, ‘Elevit’ Yaylaköy'e
’Guvant’ Çayırdüzü'ne, ‘Sanu’ ysa Topluca'ya
’Komilo’ Muratköy'e, Çinçiva’ Şenyuva'ya
’Livikçakıslı’ olmuş şimdi Güroluk köyü
Eski ‘Mekaliskirt’ şimdi olmuş Dikkaya
"Apışho" Köprübaşı, "Sirdenkadan"da Kavak,
Hısarcık Köyü olan "Kale-i Bala"ya bak,
"Kısmanmaliver" denir Yukarı Şimşirli'ye,
"Holco" olmuş kaplıca, "Makrevis" olmuş Konak.
Ey Rizeli kardaşum! iyi öğren bunları
Ecdadın mekân tutmuş bu mübarek diyarı
Tarihini bilmenin elbet büyüktür karı
Geçmişi unutanın iyi olmaz sonları
Kâmil Hoşoğlu - 2001
