Sayın Valimiz Erdoğan BEKTAŞ atölyemizde bizleri ziyarete geldiğinde ,Rize'de havacılık ağırlıklı bir bilim merkezi olabileceğini, böyle bir hayali olduğunu , bunun için de bizi Amerika'ya NASA'ya gönderebileceğini söylediğinde çok heyecanlanmıştım.Dilim tutulmuş ne diyeceğimi bilememiştim.Çünkü bu iş benim yıllardır hayalini kurduğum bir projeydi.Farklı bir şeyler yapmak istiyordum.Mimar değil ama tasarımcıydım.Heyecanlı bir ekip kurar bunu tasarlayabilirdim.
Rize'de olmayan bir bina yapısı ,bir uzay mekiği sahile inmiş olsun ,her yaştan insanlar onu ziyarete gelsin.Bilimin sihirli dünyasını solusun.Ona dokunsun fikir beyan etsin.Atölyelerinde birşeyler kurcalasın.Zaman mefhumu olmadan öğrenciler istedikleri zaman gelip orada gözlem yapsın, denemeler yapsın ,üzerinde düşünsün.
Peki bilim merkezinin içerisine neler koyacaktık ? Boyutları nasıl olacaktı? Bilimin sihirli dünyası bizi bekliyordu..
Araştırmaya başladık.Diğer şehirlerdeki bilim merkezleri nasıl olmuş , nelere ağırlık vermişler? Nasıl çalışırlar? Rize'de bize bu proje için tahsis edilecek alan büyük değildi ve bu yüzden alanı ekonomik kullanarak çok şey anlatmalıydık.
Önerilerimizi masaya yatırıp sıralamaya başladık.Daha çok düşünüp daha güzel şeyler yapmalıydık.Sabit ve hareketli deney masalarımız ,hareketli ve değişken sergi salonlarımız olmalıydı.Türk Bilim Adamlarına yer vermeliydik.Onların yapmış olduğu çalışmaları anlatmalıydık.
Meselâ:
Ali KUŞÇU: ( ? - 1474 ) Ünlü Türk ve matematik bilgini.
BATTANİ: (858 - 929 ) Dünyanın meşhur astronotu ve trigonometrinin mucidi.
CABİR BİN EFLAH: 12.yüzyılda yaşamış , ortaçağın büyük astronomi ve matematik bilgini.
Hele biri var ki dünyanın ilk mühendisi ünvanını kazanmış , kitabı 500 yıl Süleymaniye'nin tozlu raflarında kalmış : ELCEZERİ EBU ÜL -IZ ( 1136 -1206) Sistem mühendisi , sibernatıkçı , elektronikçi ve bilgisayarın babası.Bu bilim adamımızın çalışmalarına ağırlık vermeliyiz.Altmışa yakın çizilmiş ve Almanlar tarafından projeleri denenip çalıştırılmış sonradan da dünyanın ilk mühendisi ünvanını kazanmıştır.
EVLİYA ÇELEBİ : ( 1611- 1682 ) Büyük Türk seyyahı ,Seyyahatnamenin yazarı.
FARABİ : ( 870-950 ) Ses olaylarını ilk defa fiziki yönden ele alıp açıklayan Türk bilgini.
HAZERFEN AHMET ÇELEBI: 17.yy Havada uçan ilk Türk ve planörcülüğün öncüsü.
İBNİ FIRNAS: ( ? -888 ) Wriht kardeşlerden önce uçmayı deneyen ve bu uğurda hayatını kaybeden bilim adamı.
LAGARI HASAN ÇELEBI: 17.yüzyılın başlarında barut dolu haznesi bulunan bir hava roketiyle ilk dikey uçuşu gerçekleştiren ve boğazın serin sularına emniyetle inmeyi başaran bilim adamı.
Bunlar aklıma gelen başlıca bilim adamlarımız.
Çocuklarımızı ve gençlerimizi fiziğin ,kimyanın ,elektroniğin ,elektriğin kurallarıyla tanıştırmalı , deney masalarında sistemlerin nasıl çalıştığını izletmeliyiz.Havacılığın dününü, bugününü ve yarınını onlara interaktif olarak aktarmalıyız.Ucak nasıl uçar, roket nasıl havalanır , uzay araçları nasıl tasarlanır onlarla birlikte tasarlayıp ufuklarını açmalıyız.Planeteryumda gökyüzü olaylarını incelemelerini , planeteryumun tavanında dolaşan uyduların yeryüzünü nasıl resmettiğini , yeryüzüne nasıl fotoğraf gönderdiğini yaşatarak anlatmalıyız.
Çocuklarla çalışmanın güzel olacağına inanıyorum.Sorgusuz sualsiz ve sınırsız hayal güçleri var.Çocukların bizleri nasıl bir dünyayla tanıştıracakları düşüncesi bile beni heyecanlandırıyor.Kafamda uçuşan deney masaları ve sergiler var. ''Maker Rize'' ( düşün tasarla sen de yap ). Mühendisler, tasarımcılar ,öğrenciler yani düşünen ve merak eden tüm Rizeli'ler , bu projede siz de yerinizi alabilirsiniz.
Maker Rize üyelik modeliyle , dışarıya açık maker atölyeleri özelliğine sahip üç boyutlu yazıcılar , CNC tornaları ,basit tornalar ,frezeler , kaynak üniteleri ,ahşap işleme makineleri ,elektronik, elektrik atölyeleri olan ,kapasitesini henüz bilmediğimiz ama büyümeye müsait olabilecek bu atölyelerimizde her yaştan insana hocalar ve mühendisler nezaretinde çalışma ve araştırma imkânı sunmayı planlıyoruz.
Bilim merkezi içinde oluşturmaya çalışacağımız Maker Rize Atölyemizde , tasarım odaklı farklı çalışma alanı olan, farklı disiplinlerdeki kişilerin beraberce üretime yönelik araştırmalarını yapabileceği ve sürdürülebilirliği olan üretimlerin planlanmasına gayret göstermeyi hedefliyoruz.Belki bir süre sonra belli bir teknolojik bilgiye sahip olan atölyemizde prototipler üretmemizin mümkün olabileceğini ümit ve hayal ediyoruz.Sürdürülebilirliği olan bu atölyeyi oluşturmak kolay değil.Böyle bir yerin ayakta kalabilmesi için sürdürülebilirliği sağlayacak bir üretimin olması gerekiyor.
Şimdi tekrar bilim merkezimize dönerek bu fikri biraz daha irdeleyelim.
Bilim merkezlerinin amacı farklı birikimlere sahip , farklı yaş grubundaki kişileri bilimle buluşturmak ve bilim ve teknolojiyi herkes için anlaşılır hale getirmek.Deneysel uygulamalar ve etkinlikler yaparak insanları denemeye teşvik eden , kâr amacı gütmeyen merkezler.Buralarda müzelerdeki gibi '' dokunmak yasaktır '' ! gibi uyarıcılar yok.Aksine izleyicilerin deneyebilecekleri ve dokunabilecekleri , nasıl çalıştıklarını bulabilecekleri sergiler , dinamik ortamlar ve atölyeler var.Eskiden bize '' başımıza icat çıkarmayın '' derlerdi.Biz böyle demiyoruz.Blâkis başımıza icat çıkarın ve biz sizlere elimizden geldiğince yardım edelim diyoruz.
Bize göre bilim merkezleri sadece içeriğiyle değil mimari yapısı ve kullanım amacının çeşitliliğiyle ilgi odağı olma özelliği taşımalıdır.Yüksek tavanlar , dinlenme salonları , kafeler ve hediyelik eşya reyonlarıyla bu sihirli dünya insanları cezbetmelidir.O yüzden binamızı sahile inmiş bir uzay mekiği olarak düşündük.Herhangi bir okul ya da iş merkezi görünümünde değil , küçük ama etkileyici bir uzay mekiği yolunu şaşırmış sahile inmiş.
Çevresindeki açık hava sergileri , uçakları ve osmanlı dönemi uçak replikaları ile meraklılarını buraya davet etmelidir.
Bizler biliyoruz ki bilim merkezleri bilimsel araştırmaların yapıldığı yerler değildir.Çünkü bilimsel çalışmalar ünüversitelerin teknoparklarında yapılır , bütçeleri de buna müsaittir.Günümüzde eğitim programları , öğrenci odaklı , yaparak ve yaşayarak öğrenme temel alınarak olmalıydı.O halde yapmamız gereken, bilim merkezlerini eğitim programlarıyla ilişkilendirerek etkili öğrenme , kalıcı kavramlar kazanma , tutum ve davranışlar anlamında özgüveni yüksek , hayal dünyası geniş , düşünen , sorgulayan ve üreten bir gençliğin oluşmasına katkıda bulunmak.
Bilim merkezlerindeki deney masalarının birçoğunu TUBİTAK hazırlıyor.Bunlar standart.Diğer birçoğunu da Rize'de üretebileceğimize inanıyoruz.Meselâ bahçeye koyacağımız Osmanlı dönemi uçak replikalarını ve bahçe maketlerini Rize'de üretmeyi planlıyoruz.
Ebruli Yaşam Ve Sanat Derneği olarak iyi bir ekiple bu hayali gerçekleştireceğimize inanıyoruz.Güzel bir fikrin peşine düştük.Belki burada bir ALON MUSK bulabiliriz.Kimbilir....
