Rize'nin kültüründe ve tarihinde yeri bulunan tarihi su değirmenleri günümüzde restore edilerek yaşatılmaya çalışılıyor.

Rize'de bulunan su değirmenleri, tarihe ışık tutuyor. 

Rize'nin eski tarihinde yöre halkı tarafından oldukça sık kullanılan su değirmenleri, günümüzde geçmişe oranla daha az da olsa hala kullanılmaya devam ediyor.

Değirmenlerde öğütülen mısır unu ile yapılan ekmekler artık günümüzde sofralarımızı eskisi kadar süsleyemiyor. Fakat Rize'de bir çok tarihi değirmen bulunmaktadır.

Çay tarımı olmadan önce yöre insanı daha çok mısır tarlalarına sahipti. Çay tarımından sonra mısır tarlaları sökülerek çaylık alanları oluşturuldu. Yine bölgede birçok köyde küçük de olsa alanlarda mısırlar ekilmeye devam ediliyor. 
Yöre halkından Kübra Büyük geçmişte sıkça kullanılan un değirmenlerine özlemini dile getirerek, "Çocukluğumuzda değirmene gitmek bizim için çok güzel bir etkinlikti. Şu anda da fırsat buldukça Çiftekavak'ta bulunan su değirmenine giderek kendi bahçemizde ürettiğimiz mısırı öğütmeye devam ediyoruz" dedi.
 

BUĞDAY EKMEĞİNDEN YAPILAN EKMEĞİ BULMAK VE SATIN ALMAK KİMİLERİ İÇİN İMKANSIZDI
Eski tarihte Rizeli insanlar  bu değirmenlerde sıraya girerek yanlarında getirdikleri mısırları öğütebilmek için saatlerce beklerlerdi. Bundan yıllar önce insanlar ektikleri mısırları topladıktan sonra suyla çalışan değirmenlerde öğüterek kendilerine kışlık ekmek için un yaparlardı. Bu unları da bölgede 'nayla' adı verilen ambarlarda saklarlardı.

Gelişen teknoloji ile birlikte mısır öğütme makineleri üretildi. Şu an marketlerde satılan mısır unlarının bir çoğu elektrikli öğütme makinelerinde yapılıyor. Bundan 50-60 yıl önce yörede mısır unundan yapılan ekmek her sofrada vardı. Çünkü buğday ekmeğinden yapılan ekmeği bulmak ve satın almak kimileri için imkansızdı. Hatta Rize'nin Güneysu ilçesindeki alimlerden Mustafa Yazıcı (İba Hoca), 1978 yılında yazdığı 'Ah gidi yeşil Rize' şiirinde; 

"Buğday ekmeğini bulsan verirdin hastalara, omuz üstü bakardım şekerli pastalara" diyerekten buğday ekmeğinin değerini bizlere anlatıyor.

Haber: Cansu Şalambar