İstanbul Teknik Üniversitesi ve Budapeşte Teknoloji ve Ekonomi Üniversitesinden (BME) uzmanlar, "asrın felaketi" olarak nitelenen Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen Hatay'da yıkık ve hasarlı binaları inceledi.

Akdeniz, Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerindeki 10 ili etkileyen depremlerin ardından İTÜ ve BME bölgede çalışma başlattı. Ekipler, yıkılan ve zarar gören binaları gezerek incelemelerde bulundu.

İTÜ İnşaat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Dabanlı, AA muhabirine, Budapeşte Teknoloji ve Ekonomi Üniversitesinden uzmanlarla deprem bölgesine gelerek incelemelerde bulunduklarını söyledi.

Dabanlı, yaptıkları ilk incelemelerde Hatay'da binaların bir kısmının tamamen çökmüş durumda olduğunu belirterek, "Çoğu bina ayakta ama ayakta kalanların da bir kısmı gözle görünür şekilde hasar almış. Detaylı incelemeden sonra bu binaların ne kadar hasar aldığı tam ortaya çıkacak." diye konuştu.

İnşaat mühendisliğinde bina tasarımı hakkında bilgi veren Dabanlı, şöyle devam etti:

"'Haberli göçme' denilen, bina hasar alsın ama tamamen göçmesin, gerekirse canlı olarak çıkmak mümkün olsun diye tasarım yapılır. Bu bakımdan böyle bir depreme maruz kalan binaların hasarlı olması beklenilen bir durumdur ama tamamen göçmesi bizim için beklenen bir durum değil. Hatay'da hem 1999 öncesinde yapılmış olduğunu tahmin ettiğimiz hem de daha yeni tarihte yapılan binaların da yıkıldığını görüyoruz. Bina tamamen göçmüşse bunların bir kısmının 1999'dan önce yapıldığı belli çünkü içerisinde halk arasında 'düz demir' olarak bilinen çelik kullanılmış. Bunun yanında bazı binalar da yeni, son standartlara uygun yapılmış, çelikleri standartlara uygun. Bu tür binaların göçme mekanizmaları tek tek incelendikten sonra kesin kanaat oluşur. Biz şu anda teknik olarak, bir uzman olarak burada gözlem yapıyoruz."

"Her sokakta neredeyse birden fazla göçen bina var"
Doç. Dr. Dabanlı, 1999 yılından önce inşa edilen binalarda "dere kumu" ya da "deniz kumu"ndan üretilmiş beton görülebildiğini, bu tür binaların betonlarında agrega olarak kırma taş kullanılmadığının altını çizerek, dereden, denizden alınan kumların binalarda kullanılmasının bilinen bir durum olduğunu dile getirdi.

Dabanlı, 1999 yılından önce yapılmış binalarda kırma taşlı beton bulmanın zor olduğuna işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Eski Hatay bölgesinde, burada binalar daha eski gibi görünüyor. Bunların çoğu genelde düz demir, aderansı düşük demir. Genelde de sokaklara baktığımızda böyle bina enkazları gördük. Merkezde gezdiğimiz her sokakta neredeyse birden fazla göçen bina var. Genellemek zor ama inceleyebildiğimiz alanlardan hareketle Hatay'da yüzde 20-25 oranında göçen bina vardır diye düşünüyorum. Ayakta kalan tamamen göçmemiş binaların da yüzde 20 ile 30 arasında ağır hasarlı olabileceğini düşünüyoruz. Geri kalan binalar da orta ve az hasarlı ya da hasarsızdır. Bazı binalar da hiç hasar almamış görünüyor."

"Zemin koşullarının iyi olmadığı bölgelerde depremin yıkıcı etkisi sürpriz değil"
İTÜ Jeofizik Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlisi Ceyhun Erman da bölgede 2 gündür incelemede bulunduklarını, "Hatay için iyi bir şey söylemenin mümkün olmadığını" söyledi.

Erman, "Hatay'da ciddi sayıda bina yıkılmış durumda, ayakta kalanların durumları da çok iyi değil." dedi.

Fayın bölgeyi etkilemesinin normal olduğunu dile getiren Erman, "Kahramanmaraş Nurdağı merkezli bu depremin oluşturduğu yüzey kırığı neredeyse bu bölgeye kadar uzanıyor diyebiliriz. Zemin parametrelerinin bu bölgede çok iyi olduğunu söyleyemeyeceğiz. Bir ova üzerine kurulu bir yerleşim. O yüzden 7,8 büyüklüğündeki bu büyük depremin, zemin koşullarının iyi olmadığı bölgelerde bu denli şiddetli ve yıkıcı etkiler doğurması sürpriz değil. Dağ kısmının olduğu yerlerde yıkım daha az." ifadelerini kullandı.