TÜBİTAK Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması'nda birincilik ödülü kazanan öğrenciler 2023'te 7. Ulusal Antarktika Bilim Seferi heyetine katılarak Beyaz Kıta'da projelerini test etme imkanını elde edecek.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, TÜBİTAK, ilk kez hayata geçirdiği bir uygulamayla Antalyalı lise öğrencilerini Antarktika'ya gönderecek.

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Programı Başkanlığınca (BİDEB) düzenlenen 2204-C Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması'nda Antalya İstek Okulları'ndan lise öğrencileri Azra Ayşe Bıçakcı, Hilal Başak Demirel, Zeynep İpek Yanmaz'ın geliştirdikleri proje birincilik ödülü kazandı.

Öğrencilerin proje kapsamında geliştirdikleri market poşetinden 20 kat daha dayanıklı, meşe palamudundan üretilen biyoplastik madde doğada 45 günde çözünebiliyor.

"Kutup Okyanuslarındaki Mikroplastik Kirliliğini Önlemek İçin Yerli ve Milli Biyoplastik Materyal Üretimi" projesi ile birincilik ödülüne layık görülen öğrenciler, Karadeniz Teknik Üniversitesi'nde düzenlenen 6. Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı'na katıldı. Beyaz Kıta için geri sayımda olan 3 öğrenci, çalıştayda sunum yaparak projelerini tanıttılar.

Projelerini test edecekler
Açıklamada, 6. Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı'ndaki konuşmasına yer verilen TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, öğrencilerin projeleriyle ilgili saha araştırması yapacağını belirterek, "Geliştirdikleri, doğada hızlıca çözünebilen biyoplastiği yerinde test etme olanağı bulacaklar. Ayrıca, sefere katılacak bilim insanlarıyla birlikte vakit geçirerek yapılan araştırmalar ve saha çalışmaları hakkında bilgi edinecekler. Bunun dışında, Antarktika'da farklı ülkelerin bilim üslerini ziyaret edecek ve yabancı bilim insanlarıyla tanışma fırsatı yakalayacaklar." ifadesini kullandı.

Geçen yıl 1000 başvuru geldi
TÜBİTAK MAM KARE Müdürü ve Sefer Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy da Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri çağrısına Türkiye'nin dört bir yanından başvuru geldiğini belirterek "İki seneden beri düzenlenmekte olan yarışmaya, her yıl 1000'e yakın proje başvuruda bulundu. Kutup araştırmalarında sosyal bilimler, yer bilimleri, canlı bilimler ve fiziki bilimler olarak dört branşımız var." bilgisini paylaştı.

"Çocukluk hayalimdi"
Birincilik kazanan proje ekibinden 17 yaşındaki Hilal Başak Demirel, çocukluk hayalini gerçekleştirdiğini, yaşıtlarının da bunu başarabileceğini vurgulayarak, "2 yıl önce söyleseniz belki buna inanmazdım ama şu an onların da kesinlikle kendilerince bir proje üretip bunu yapabileceğini biliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Birincilik ödülü aldıkları projeyi anlatan Zeynep İpek Yanmaz, şunları kaydetti:

"Hem dünyamızdaki hem de kutuplardaki kirliliği önlemek için meşe ağacı palamudunu kullanarak biyoplastik film sentezledik. Biyoplastik herhangi bir toksik madde içermediği için canlılara zarar vermiyor, geleneksel plastikler 450 yılda çözülürken bizim ürettiğimiz plastikler 45 gün gibi kısa bir sürede çözünüyor. Ürettiğimiz plastikler, market poşetlerinden 20 kat dayanıklı. Yarışmaya girerken buralara geleceğini düşünmemiştim. Benim için asıl önemli olan şey numunemizi Antarktika'da deneyecek olmamız, biz de oradan mikro plastik örnekleri alacağız, onları da inceleyeceğiz."

Azra Ayşe Bıçakcı da biyoplastik üretimi için mısır, buğday, pirinç gibi gıda maddeleri kullanıldığını belirterek, "Bu ürünlerin sürdürülebilirlik anlamında dünya pazarında bulunması zor. Ama meşe palamudu böyle değil. Literatürde meşe palamudunun böyle bir projede ilk kez kullanılmış olması açısından da özgünlük taşıyor." ifadesini kullandı.

Cumhurbaşkanlığı himayesinde
Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE) koordinasyonunda gerçekleştirilen 7. Ulusal Antarktika Bilim Seferine katılacak öğrenciler, Antarktika seferi öncesinde eğitim alacak. 7. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ne ekiple gidecek öğrencilere TÜBİTAK MAM KARE Müdürü ve Sefer Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy refakat edecek. Öğrenciler yolculuk öncesi özel eğitimden geçirilecek.

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Programı Başkanlığı (BİDEB), lise öğrenimi gören öğrencileri bilimsel çalışmalar yapmaya teşvik etmek, öğrencilerin çalışmalarını kutup araştırmalarına yönlendirmek ve mevcut bilimsel çalışmalarının gelişimine katkı sağlamak amacıyla "2204-C Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması" düzenliyor.

Ödüllerini Teknofest'te aldılar
2022'de açılan yarışmada 60 projenin sahibi 134 öğrenci final aşamasına kalmaya hak kazandı. Yarışmanın Giresun'daki Çotanak Spor Kompleksi'nde düzenlenen final sergisinde öğrenciler, 4 araştırma temasında yarıştı. Yarışma sonucunda 4 birincilik, 7 ikincilik, 10 üçüncülük ve 4 teşvik ödülü olmak üzere toplam 25 proje ödül aldı. Proje sahipleri ödüllerini 30 Ağustos-4 Eylül 2022'de Samsun'da düzenlenen TEKNOFEST 2022'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan aldı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Çotanak Spor Kompleksinde düzenlenen TEKNOFEST Karadeniz'i ziyareti esnasında, TÜBİTAK BİDEB tarafından düzenlenen 2204–C Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması kapsamındaki projeleri inceledi. Başarılı projelerden etkilenen Varank, Kutup Araştırma Projeleri Yarışması'nın yeni bir alan olduğunu, bu yarışmayı özellikle önemsediklerini ifade ederek, bu öğrencilerin kutuplara gitmesi gerektiğini belirtti.

Bakan Varank'ın önerisi üzerine harekete geçilerek hazırlıklara başlandı. Derece alan projeler, alanlarında uzman jüri tarafından farklı açılardan değerlendirildi ve bu değerlendirmeler sonucunda "Kutup Okyanuslarındaki Mikroplastik Kirliliğini Önlemek İçin Yerli ve Milli Biyoplastik Materyal Üretimi Projesi" 7. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ne katılmaya hak kazandı.